De Schengenzone is een gebied in Europa waarin 27 landen hun binnengrenzen hebben afgeschaft om het vrije verkeer van personen en goederen mogelijk te maken. Dit concept, dat het symbool is geworden van de Europese eenwording, heeft zich sinds de oprichting in 1985 aanzienlijk ontwikkeld. In dit artikel zullen we de geschiedenis, het ontstaan, het heden en de toekomst van de Schengenzone onder de loep nemen.
De 27 Schengenlanden die onderdeel zijn van de Schengengebied zijn: België, Nederland, Luxemburg, Duitsland, Frankrijk, Spanje, Portugal, Italië, Oostenrijk, Griekenland, Denemarken, Zweden, Finland, Estland, Letland, Litouwen, Polen, Tsjechië, Slowakije, Slovenië, Hongarije, Malta, IJsland, Noorwegen, Zwitserland, Liechtenstein en Kroatië.
Doel en voordelen van Schengen
Dagelijks steken miljoenen mensen een interne EU-grens over. Vrij verkeer biedt uiteenlopende rechten aan diverse groepen mensen, variërend van toeristen tot gezinnen.
Alle EU-burgers kunnen met een geldig paspoort of identiteitskaart als toerist maximaal drie maanden in een ander EU-land verblijven. Daarnaast hebben zij het recht om in een ander EU-land te wonen voor werk en daarbij dezelfde behandeling te genieten als de burgers van dat land.
Ondernemers profiteren van de vrijheid van vestiging, waardoor zij hun bedrijf gemakkelijker in andere EU-landen kunnen opzetten en uitbreiden. Studenten hebben het recht om in elk EU-land te studeren, wat hen toegang biedt tot een breed scala aan onderwijsinstellingen en studiemogelijkheden.
Het sluiten van de interne grenzen van de EU zou aanzienlijke kosten met zich meebrengen en het grensoverschrijdend pendelen van 1,7 miljoen mensen belemmeren. Het handhaven van open binnengrenzen is daarom van groot belang om het dagelijkse leven en de economische samenwerking in de EU te ondersteunen.
Geschiedenis en ontstaan van Schengenzone
De Schengenzone is vernoemd naar het Luxemburgse dorp Schengen, waar op 14 juni 1985 de Schengenovereenkomst werd ondertekend door vijf van de tien toenmalige Europese Economische Gemeenschap (EEG) lidstaten: België, Duitsland, Frankrijk, Luxemburg en Nederland. De overeenkomst, die op 26 maart 1995 in werking trad, had als doel om de binnengrenzen tussen de ondertekenende landen af te schaffen en een gezamenlijk beleid voor de buitengrenzen te creëren. Dit zou het vrije verkeer van personen en goederen bevorderen en bijdragen aan economische groei en integratie.
Sinds de oprichting heeft de Schengenzone zich gestaag uitgebreid, met nieuwe leden uit zowel de Europese Unie (EU) als daarbuiten. In 1997 werd de Schengenovereenkomst geïntegreerd in de EU-wetgeving door het Verdrag van Amsterdam. Het aantal deelnemende landen groeide gestaag, en tegenwoordig omvat het gebied 27 landen, waaronder enkele niet-EU-landen zoals Noorwegen, IJsland, Zwitserland en Liechtenstein.
Het heden
De Schengenzone heeft het reizen binnen Europa aanzienlijk vergemakkelijkt en bijgedragen aan de economische groei en samenwerking. Het wegnemen van grenscontroles heeft het verkeer van personen, goederen en diensten gestimuleerd en het toerisme bevorderd. Daarnaast heeft het Schengenbeleid geleid tot een nauwere samenwerking op het gebied van politie, justitie en immigratie.
Toch heeft de Schengenzone ook uitdagingen gekend, zoals de migratiecrisis van 2015 en de nasleep daarvan. Sommige landen hebben tijdelijk grenscontroles opnieuw ingevoerd om de toestroom van vluchtelingen en migranten te beheersen. Bovendien heeft de Covid-19-pandemie geleid tot tijdelijke beperkingen op het vrije verkeer binnen de Schengenzone, waarbij veel landen hun grenzen sloten om de verspreiding van het virus te beperken.
De toekomst van de Schengenzone
De toekomst van de Schengenzone zal in grote mate afhangen van de manier waarop de deelnemende landen de uitdagingen op het gebied van migratie, veiligheid en samenwerking aanpakken. Hier zijn enkele belangrijke aspecten die de toekomst van de Schengenzone kunnen vormgeven:
- Migratiebeleid: Het vinden van een evenwichtige en duurzame oplossing voor de uitdagingen van migratie en asiel blijft een prioriteit voor de Schengenlanden. De EU werkt aan de herziening van haar migratie- en asielsysteem om ervoor te zorgen dat het efficiënt en eerlijk is voor alle betrokken partijen. Een betere samenwerking en verdeling van verantwoordelijkheden tussen de Schengenlanden kan de druk op de buitengrenzen verminderen en bijdragen aan een stabieler migratiebeleid.
- Veiligheid en grensbeheer: De toenemende dreiging van terrorisme en georganiseerde misdaad vereist nauwere samenwerking tussen de Schengenlanden op het gebied van veiligheid en grensbeheer. Een betere uitwisseling van informatie, versterking van de samenwerking tussen politie- en justitiediensten, en modernisering van grenscontrolesystemen zijn enkele van de maatregelen die kunnen helpen de veiligheid binnen de Schengenzone te waarborgen.
- Uitbreiding van de Schengenzone: Hoewel de Schengenzone op dit moment 27 landen omvat, zijn er nog enkele EU-lidstaten die wachten op toetreding, zoals Bulgarije en Roemenië. Het opnemen van deze landen in de Schengenzone zou de Europese integratie verder bevorderen en het vrije verkeer van personen en goederen uitbreiden.
- Technologische innovatie: In het digitale tijdperk zal de Schengenzone moeten profiteren van de mogelijkheden die technologie biedt om grensbeheer efficiënter en veiliger te maken. Het gebruik van geavanceerde technologieën, zoals biometrische identificatie en slimme grenssystemen, kan helpen bij het in evenwicht brengen van de behoefte aan veiligheid en het waarborgen van het vrije verkeer van personen.
Om criminelen, terroristen of ieder ander die een risico vormt te detecteren, worden reizigers die normaal gesproken geen visum benutten toch gescreend voordat ze de EU binnenreizen. Dit gebeurt met behulp van het Europese Reisinformatie- en Autorisatiesysteem (Etias). Deze controles zouden al in 2023 kunnen beginnen.
Daarnaast hebben Parlementsleden plannen goedgekeurd om het Europees grens- en kustwachtagentschap tegen 2027 een permanent korps van 10.000 grenswachten te bieden om de veiligheid van Europa te vergroten.
Conclusie
De Schengenzone heeft in de loop der jaren een grote invloed gehad op de Europese samenwerking en integratie. Hoewel er uitdagingen blijven bestaan, zoals migratie, veiligheid en het waarborgen van de samenwerking tussen de deelnemende landen, zal de Schengenzone waarschijnlijk blijven evolueren en zich aanpassen aan de veranderende omstandigheden. Door de aanpak van deze uitdagingen kan de Schengenzone haar rol als symbool van Europese eenwording en vooruitgang handhaven en versterken.
Gerelateerde berichten:
