Het nieuwe inreis-/uitreissysteem (Entry/Exit System, EES) van de Europese Unie wordt op 10 november 2024 operationeel. Dit werd bevestigd door Ylva Johansson, de EU-commissaris voor Binnenlandse Zaken, tijdens haar bezoek aan eu-LISA, het EU-agentschap dat verantwoordelijk is voor de IT-infrastructuur van dit systeem. Wanneer het systeem in het najaar operationeel wordt, krijgen reizigers van buiten de EU die het Schengengebied binnenkomen te maken met nieuwe grenscontroles.
De lancering van het EES stond oorspronkelijk gepland voor 2022, maar de invoering ervan liep tegen meerdere tegenslagen aan vanwege IT-problemen en vertragingen bij de installatie van de vereiste automatische grensovergangen bij alle internationale land-, zee- en luchtgrenzen in het Schengengebied. Door de vertraging van de implementatie van EES is ook een ander belangrijk project, ETIAS, vertraagd omdat er sprake is van volgtijdelijkheid. Hoewel er geen exacte datum is gegeven, heeft de EU eerder aangegeven dat men ETIAS vijf tot zes maanden na EES zal worden ingevoerd. Er kan een implementatieperiode zijn waarin het geleidelijk wordt ingevoerd naast het Entry/Exit System.
Wat is EES?
Het EES is een geautomatiseerd IT-systeem dat de manier verandert waarop niet-EU-burgers worden geregistreerd wanneer ze naar Europese landen reizen voor een kort verblijf. Dit systeem is ontworpen om de veiligheid te vergroten, grensprocessen te stroomlijnen en nauwkeurige gegevens te verzamelen over de beweging van reizigers over de buitengrenzen van de EU. Door deze aanpak wil de EU, de grensoverschrijdingen veiliger en efficiënter maken. Een voordeel voor reizigers is dat paspoortcontrole sneller en efficiënter zal verlopen omdat er niet meer stempels in het paspoort worden gezet.
Het systeem wordt ingevoerd in een groot aantal Europese landen, waaronder Oostenrijk, België, Bulgarije, Kroatië, Cyprus, Tsjechië, Denemarken, Estland, Finland, Frankrijk, Duitsland, Griekenland, Hongarije, IJsland, Italië, Letland, Liechtenstein, Litouwen, Luxemburg, Malta, Nederland, Polen, Portugal, Roemenië, Slowakije, Slovenië, Spanje, Zweden en Zwitserland.
Onder “niet-EU-onderdanen” vallen reizigers die geen burgerschap hebben in een EU-land of in IJsland, Liechtenstein, Noorwegen of Zwitserland.
Voor wie geldt EES?
Het EES is van toepassing op alle niet-EU-onderdanen die naar Europese landen reizen voor een kort verblijf (bezoeken van maximaal 90 dagen binnen een periode van 180 dagen). En gaat dus ook gelden voor Britse burgers. Deze verblijfsduur wordt berekend over alle deelnemende Europese landen. Zowel reizigers die een visum voor kort verblijf (Schengenvisum) nodig hebben als degenen die zonder visum kunnen reizen, moeten zich registreren in het EES.
Elke inreis, uitreis of weigering van toegang bij de buitengrenzen van de deelnemende landen wordt elektronisch vastgelegd in het systeem. Het is belangrijk om te weten dat Cyprus en Ierland, ondanks hun EU-lidmaatschap, paspoorten handmatig zullen blijven stempelen en het EES niet zullen gebruiken.
Zal EES vertragingen veroorzaken?
In het Verenigd Koninkrijk en elders zijn er zorgen dat de EES tot meer vertragingen bij grenscontroles kan leiden. In een rapport van de Europese Raad dat is uitgebracht door non-profitorganisatie Statewatch, uiten verschillende landen hun bezorgdheid over de vertragingen bij de implementatie van EES. Vorig jaar zeiden ze dat de tijd die ze hebben om het systeem te testen voordat het wordt gelanceerd, snel afneemt.
Franse autoriteiten zullen EES-grenscontroles uitvoeren in de Britse haven van Dover, Eurostar en Eurotunnel. Ze werken momenteel samen met de Britse overheid om de impact van het systeem op grensstromen en verkeer te minimaliseren, maar uiten hun bezorgdheid over mogelijke wachttijden.
Overheidsinstanties en vertegenwoordigers van de toeristische sector hebben aangegeven dat de EES waarschijnlijk lange wachtrijen zal veroorzaken voor veerboten die van Dover naar Calais varen. Andere landen werken ook nog steeds aan EES-implementatieplannen. De Europese Commissie heeft gesuggereerd dat het systeem mogelijk geleidelijk en flexibel moet worden ingevoerd om de kans op lange wachttijden aan de grenzen te verkleinen.
Uitzonderingen op het EES
Er zijn enkele uitzonderingen op de verplichte registratie in het EES. Deze gelden onder andere voor:
- Onderdanen van de deelnemende landen, evenals van Cyprus en Ierland.
- Niet-EU-onderdanen met verblijfskaarten gerelateerd aan EU-onderdanen.
- Personen die binnen een onderneming worden overgeplaatst of reizen voor onderzoek, studie, training, vrijwilligerswerk, scholierenuitwisseling, educatieve projecten of au pair werk.
- Houders van verblijfsvergunningen, visa voor langdurig verblijf en bepaalde diplomatieke paspoorten.
- Onderdanen van Andorra, Monaco, San Marino en Vaticaanstad, evenals personen die vrijgesteld zijn van grenscontroles, zoals staatshoofden en grensarbeiders.
Voordelen van het EES
Het nieuwe systeem biedt tal van voordelen. Een van de belangrijkste voordelen is het gemoderniseerde grensbeheer. Dit leidt tot een soepelere reiservaring voor niet-EU-onderdanen. Daarnaast helpt het systeem bij het identificeren van reizigers die langer verblijven dan toegestaan, doordat in- en uitreizen nauwkeurig worden bijgehouden.
Een ander belangrijk voordeel is de verhoogde veiligheid. Door biometrische gegevens zoals gezichtsopnames en vingerafdrukken te verzamelen, draagt het systeem bij aan het bestrijden van identiteitsfraude en wordt de algehele veiligheid binnen de EU vergroot. Bovendien maakt het EES realtime-informatie-uitwisseling mogelijk tussen grensautoriteiten in de hele EU, wat zorgt voor snellere en effectievere grenscontroles.
Hoe werkt het EES?
Bij het passeren van de buitengrenzen van landen die deelnemen aan het EES, moeten reizigers specifieke persoonlijke gegevens verstrekken. Het systeem registreert onder meer persoonlijke informatie zoals de volledige naam en geboortedatum, zoals vermeld in het reisdocument, evenals de datum en plaats van elke in- en uitreis. Biometrische gegevens, zoals gezichtsopnames en vingerafdrukken, worden tevens vastgelegd. Eventuele gevallen van weigering van toegang worden eveneens in het systeem opgeslagen.
Voor reizigers die een visum voor kort verblijf nodig hebben (Schengenvisum), worden vingerafdrukken al opgeslagen in het Visa Information System (VIS), zodat deze gegevens niet worden gedupliceerd in het EES. Afhankelijk van de situatie kan het EES aanvullende informatie verzamelen uit andere systemen, zoals het Visuminformatiesysteem (VIS) en het Europees Systeem voor reisinformatie en -autorisatie (ETIAS).
Bewaartermijnen van gegevens
Gegevens met betrekking tot inreis, uitreis en weigeringen van toegang worden drie jaar bewaard vanaf de datum waarop de registratie is aangemaakt. Persoonsgegevens in individuele bestanden worden bewaard gedurende drie jaar en één dag vanaf de datum van de laatste geregistreerde uitreis, of vanaf de datum van de weigering van toegang indien de reiziger niet is toegelaten. In gevallen waarin geen uitreis is geregistreerd, worden persoonsgegevens bewaard gedurende vijf jaar vanaf de vervaldatum van het toegestane verblijf.
Deze bewaringstermijnen zorgen ervoor dat gegevens alleen zo lang worden bewaard als nodig is om het doel van het systeem te bereiken. Daarna worden de gegevens automatisch verwijderd.
Het EES in de praktijk
Met de invoering van het EES zullen grensovergangen voor niet-EU-onderdanen aanzienlijk veranderen. Voor reizigers die voor de eerste keer sinds de lancering van het systeem de grens oversteken, moeten persoonlijke gegevens zoals vingerafdrukken of gezichtsopnames worden verstrekt. Deze biometrische informatie wordt opgeslagen in een digitaal dossier, en paspoorten worden niet langer afgestempeld.
Voor terugkerende reizigers die eerder met het EES hebben gereisd, worden de biometrische gegevens die al in het systeem zijn opgeslagen, eenvoudig geverifieerd. Dit maakt het grensproces sneller en efficiënter. In zeldzame gevallen kunnen paspoortcontroleurs echter beslissen om de gegevens opnieuw te registreren.
Reizigers met een biometrisch paspoort kunnen vaak gebruikmaken van een selfservicesysteem voor snellere toegang, indien dit beschikbaar is bij de grensovergang. Als er geen problemen zijn met het digitale dossier, is verdere tussenkomst van een paspoortcontroleur vaak niet nodig.
Voor wie geldt het EES niet?
Naast de eerder genoemde uitzonderingen, zijn er enkele specifieke groepen die zijn vrijgesteld van het gebruik van het EES. Dit zijn onder meer onderdanen van de landen die het systeem implementeren, houders van verblijfskaarten die rechtstreeks verwant zijn aan EU-onderdanen, personen die reizen voor bepaalde speciale doeleinden zoals onderzoek of studie, en houders van langdurige verblijfsvergunningen.
Onderdanen van Andorra, Monaco, San Marino en Vaticaanstad, evenals houders van een paspoort uitgegeven door de Heilige Stoel, vallen eveneens buiten het bereik van het systeem. Verder zijn personen met speciale privileges met betrekking tot grenscontroles, zoals staatshoofden en grensarbeiders, vrijgesteld van registratie in het EES.
Met de invoering van het EES wil de Europese Unie haar grenzen veiliger en efficiënter maken, zonder afbreuk te doen aan de vrijheid van beweging voor inwoners van deelnemende landen en bepaalde groepen reizigers. Het systeem zal de komende jaren een belangrijke rol spelen in het moderniseren van grensbeheer en het verbeteren van de veiligheid binnen de Europese Unie.
Gerelateerde berichten:
