Wat zijn Schengenlanden en welke landen vallen onder het Schengenverdrag?
Er zijn in Europa 27 zogenaamde Schengenlanden, Nederland maakt daar ook deel van uit. Het gaat om 22 landen van de Europese Unie en vier niet-lidstaten. Deze landen hebben in een overeenkomst vastgelegd dat ze de personencontrole aan de gemeenschappelijke grenzen afschaffen. Ook wel bekend als vrij verkeer van personen en goederen. De landen die zich bij dit verdrag hebben aangesloten, noemen we de Schengenlanden.
Naast het vrije verkeer van personen en goederen zijn er door de deelnemende landen tevens gezamenlijke afspraken gemaakt over het visumbeleid, het asielbeleid en de samenwerking tussen politie en justitie.
Waar komt de naam Schengenlanden vandaan?
De naam Schengenlanden, komt voor uit het ontstaan van het oorspronkelijke verdrag. Dit verdrag werd in 1985 in de Luxemburgse plaats Schengen gesloten tussen België, Duitsland, Frankrijk, Luxemburg en Nederland en kreeg de naam: het verdrag van Schengen. Op grond van dit verdrag kunnen burgers van de deelnemende landen vrij reizen binnen de Schengenzone.
27 Schengenlanden
| België | Denemarken | Duitsland |
| Estland | Finland | Frankrijk |
| Griekenland | Hongarije | Italië |
| Letland | Liechtenstein | Litouwen |
| Luxemburg | Malta | Nederland |
| Noorwegen | Oostenrijk | Polen |
| Portugal | Slovenië | Slowakije |
| Spanje | Tsjechië | IJsland |
| Zweden | Zwitserland | Kroatië |
De EU en het Schengengebied
Vier landen die geen lid zijn van de Europese Unie, maken wel deel uit van het Schengengebied. Dat zijn Noorwegen, IJsland, Zwitserland en Liechtenstein.
Daarnaast geldt er voor een aantal landen een speciale regeling. Het gaat om Ierland en het Verenigd Koninkrijk. Deze landen maken formeel gezien geen deel uit van het Schengengebied, maar zij hebben de mogelijkheid om desgewenst wel deel te nemen aan alle bepalingen van het Schengen-akkoord of een gedeelte daarvan. Denemarken heeft ook een aparte status. Het land mag zelf bepalen of het nieuwe regels, met betrekking tot het Schengengebied, wel of niet toepast.
Wel EU-lidstaat maar geen Schengenland
Van de EU-landen maken Roemenië, en Bulgarije nog geen deel uit van de Schengenlanden. Voor Cyprus is het verdrag nog niet in werking getreden.
Reguleren van vrij verkeer
Om het vrije verkeer tussen de Schengenlanden te reguleren zijn verschillende databasesystemen operationeel. Via het Schengen Informatie Systeem (SIS) wisselen de Schengen lidstaten informatie uit over criminaliteit, terrorisme en illegale migratie. Met het inreis-uitreissysteem (EES), dat in 2020 van start gaat, worden onder andere gegevens van personen die te lang (illegaal)binnen het Schengengebied verblijven, geregistreerd en gedeeld.
Het nieuwe Europese reisinformatie en -autorisatiesysteem (ETIAS) , dat in 2023 wordt ingevoerd, zorgt er voor dat reizigers uit derde landen die zijn vrijgesteld van de visumplicht, eerst online toestemming moeten vragen alvorens zij naar het Schengengebied kunnen reizen.
