De Europese Commissie heeft een nieuwe strategie gepresenteerd om de grootste ruimte voor vrij reizen ter wereld – het Schengengebied – sterker, veiliger en veerkrachtiger te maken. Deze strategie is gericht op een beter beheer van de buitengrenzen van de EU, de interne versterking van het Schengengebied, het verbeteren van de paraatheid & de beheersstructuur en uitbreiding naar alle EU-landen.
In het Schengengebied wonen meer dan 420 miljoen mensen, verspreid over 27 landen. De afschaffing van de controles aan de binnengrenzen tussen de Schengenlanden is een integraal deel van de Europese manier van leven: bijna 1,7 miljoen mensen wonen in een Schengenland en werken in een ander. De bewoners hebben hun leven opgebouwd rond de vrijheden die het Schengengebied biedt: elke dag reizen 3,5 miljoen mensen tussen Schengenlanden.
Geschiedenis van het Schengengebied
Ruim 36 jaar geleden kwamen vijf lidstaten overeen de controles aan hun onderlinge grenzen af te schaffen. Vandaag maken 26 Europese staten deel uit van het Schengengebied zonder controles aan de binnengrenzen. Het Schengengebied bestaat uit alle EU-landen behalve Bulgarije, Roemenië, Kroatië, Cyprus en Ierland. Het omvat ook vier niet-EU-landen: IJsland, Noorwegen, Zwitserland en Liechtenstein.
Vrij verkeer belangrijk voor herstel na de coronacrisis
Het vrije verkeer van personen, goederen en diensten vormt de kern van de Europese Unie en is essentieel voor het herstel van Europa na de crisis als gevolg van het coronavirus. Met de nieuwe strategie maakt de Commissie de balans op van de uitdagingen waarmee het Schengengebied de afgelopen jaren te maken heeft gehad, en stippelt zij een route voorwaarts uit waarbij de voordelen van Schengen behouden blijven. Op het niveau van de Unie is gemeenschappelijke actie nodig om de EU-landen in staat te stellen de huidige uitdagingen het hoofd te bieden.
Pijlers van het Schengengebied
De goede werking van het Schengengebied berust op drie pijlers: een doeltreffend beheer van de buitengrenzen van de EU, de versterking van de binnenlandse maatregelen ter compensatie van het ontbreken van controles aan de binnengrenzen (met name op het gebied van politiële samenwerking, veiligheid en migratiebeheer) en de garantie van slagvaardigheid en goed bestuur, waaronder de voltooiing van Schengen. Om het wederzijdse vertrouwen bij de uitvoering van de Schengenregels te bevorderen, presenteerde de Commissie ook een voorstel tot herziening van het Schengenmechanisme voor evaluatie en toezicht.
Doelstellingen van de strategie:
- Zorgen voor een doeltreffend beheer van de EU-buitengrenzen via het permanente korps van de Europese grens- en kustwacht dat momenteel vorm krijgt, door de informatiesystemen voor grens- en migratiebeheer uiterlijk in 2023 interoperabel te maken, en met een binnenkort te presenteren voorstel voor het digitaliseren van visumaanvragen en reisdocumenten. De Commissie roept de medewetgevers ook op om snel hun goedkeuring te hechten aan het voorstel inzake de screening van personen die de grens zonder toestemming overschrijden, dat deel uitmaakt van het nieuwe migratie- en asielpact.
- Het Schengengebied intern versterken, aangezien nauwe samenwerking tussen de lidstaten bij het voorkomen en bestrijden van bedreigingen voor de veiligheid essentieel is om de afwezigheid van controles aan de binnengrenzen in stand te houden en te compenseren. De nieuwe initiatieven omvatten een EU-code voor politiële samenwerking, een verbeterd “Prüm-kader” voor de uitwisseling van informatie over DNA, vingerafdrukken en voertuigregistratie, en een verruiming van het gebruik van op voorhand af te geven passagiersinformatie tot vluchten binnen het Schengengebied. Het nieuwe migratie- en asielpact zal, zodra het is aangenomen, ook voorzien in een gemeenschappelijke aanpak van migratiebeheer, een aspect dat belangrijk is voor de goede werking van het Schengengebied.
- De paraatheid en governance verbeteren: de Commissie stelt vandaag een herziening voor van het Schengenmechanisme voor evaluatie en toezicht (zie verder). Zij zal ook regelmatig Schengenfora bijeenroepen om, op basis van de jaarverslagen over de staat van Schengen, de politieke dialoog over gemeenschappelijke vraagstukken te stimuleren. Later dit jaar zal de Commissie een voorstel indienen voor de herziening van de Schengengrenscode met als doel Schengen beter bestand te maken tegen ernstige bedreigingen. Daarbij zal zij zorgen voor nauwe coördinatie en waarborgen dat de herinvoering van controles aan de binnengrenzen een laatste redmiddel blijft. De Commissie zal ook een noodplan presenteren waarbij in geval van toekomstige crises het succesvolle systeem van “green lanes” voor ononderbroken vrachtverkeer opnieuw kan worden geactiveerd. Tot slot zal de Commissie met de lidstaten in gesprek gaan over de langdurige herinvoering van controles aan de binnengrenzen.
- Het Schengengebied uitbreiden: de toekomst van Schengen moet in het teken staan van uitbreiding met de EU-lidstaten die nog niet tot het Schengengebied behoren. Dit is zowel een legitieme verwachting als een wettelijke verplichting voor de landen die klaar voor toetreding worden geacht.
Bron: Europese Unie – publicatiedatum: 7 juni 2021 – Aan dit artikel kunnen geen rechten worden ontleend.
Gerelateerde onderwerpen:
