De შენგენის ზონა არის რაიონში ევროპის რომელშიც 27-მა ქვეყანამ გააუქმა შიდა საზღვრები ხალხისა და საქონლის თავისუფალი გადაადგილების დასაშვებად. ეს კონცეფცია, რომელიც გახდა ევროპული გაერთიანების სიმბოლო, საგრძნობლად განვითარდა 1985 წლის შექმნის შემდეგ. ამ სტატიაში ჩვენ უფრო დეტალურად განვიხილავთ შენგენის ზონის ისტორიას, წარმოშობას, აწმყოსა და მომავალს.
დე 27 შენგენის ქვეყნები რომლებიც ნაწილია შენგენის ზონა არიან: ბელგია, ნიდერლანდების, ლუქსემბურგი, გერმანია, საფრანგეთი, ესპანეთი, პორტუგალია, იტალია, ავსტრია, საბერძნეთი, დანია, შვედეთი, ფინეთი, ესტონეთი, ლატვია, ლიტვა, პოლონეთი, ჩეხეთი, სლოვაკეთი, სლოვენია, უნგრეთი, მალტა, ისლანდია, ნორვეგია, შვეიცარია, ლიხტენშტეინი და ხორვატია .
შენგენის მიზანი და სარგებელი
მილიონობით ადამიანი ყოველ დღე კვეთს ევროკავშირის შიდა საზღვარს. თავისუფალი გადაადგილება სხვადასხვა უფლებებს სთავაზობს ადამიანთა სხვადასხვა ჯგუფს, დაწყებული ტურისტებიდან დამთავრებული ოჯახებით.
ევროკავშირის ყველა მოქალაქეს შეუძლია მოქმედი პასპორტი ან პირადობის დამადასტურებელი მოწმობა ევროკავშირის სხვა ქვეყანაში ტურისტულად დარჩენისთვის მაქსიმუმ სამი თვით. გარდა ამისა, მათ აქვთ უფლება იცხოვრონ ევროკავშირის სხვა ქვეყანაში სამუშაოდ და ისარგებლონ ისეთივე მოპყრობით, როგორც ამ ქვეყნის მოქალაქეები.
მეწარმეები სარგებლობენ დაფუძნების თავისუფლებით, რაც მათ უადვილებს ბიზნესის შექმნას და გაფართოებას ევროკავშირის სხვა ქვეყნებში. სტუდენტებს უფლება აქვთ ისწავლონ ევროკავშირის ნებისმიერ ქვეყანაში, რაც მათ აძლევს წვდომას საგანმანათლებლო დაწესებულებების ფართო სპექტრზე და სწავლის შესაძლებლობებზე.
ევროკავშირის შიდა საზღვრების დახურვა გამოიწვევს მნიშვნელოვან ხარჯებს და შეაფერხებს 1,7 მილიონი ადამიანის საზღვრებს გარეთ გადაადგილებას. ამიტომ, ღია შიდა საზღვრების შენარჩუნება ძალიან მნიშვნელოვანია ევროკავშირში ყოველდღიური ცხოვრებისა და ეკონომიკური თანამშრომლობის მხარდასაჭერად.
შენგენის ზონის ისტორია და წარმოშობა
შენგენის ზონას დაარქვეს ლუქსემბურგის სოფლის შენგენის სახელი, სადაც შენგენის შეთანხმებას ხელი მოაწერეს 14 წლის 1985 ივნისს ევროპის ეკონომიკური გაერთიანების (EEC) მაშინდელი ათი წევრი სახელმწიფოდან ხუთმა: ბელგიამ, გერმანიამ, საფრანგეთმა, ლუქსემბურგმა და ნიდერლანდებმა. შეთანხმება, რომელიც ძალაში შევიდა 26 წლის 1995 მარტს, მიზნად ისახავდა ხელმომწერ ქვეყნებს შორის შიდა საზღვრების გაუქმებას და საერთო გარე სასაზღვრო პოლიტიკის შექმნას. ეს ხელს შეუწყობს ადამიანებისა და საქონლის თავისუფალ გადაადგილებას და ხელს შეუწყობს ეკონომიკურ ზრდას და ინტეგრაციას.
მისი შექმნის დღიდან, შენგენის ზონა სტაბილურად ფართოვდება, ახალი წევრები ორივედან ევროპის კავშირი (ევროკავშირი) და მის ფარგლებს გარეთ. 1997 წელს შენგენის შეთანხმება ინტეგრირებული იქნა ევროკავშირის კანონმდებლობაში ამსტერდამის ხელშეკრულებით. მონაწილე ქვეყნების რაოდენობა სტაბილურად იზრდებოდა და დღეს ეს ტერიტორია მოიცავს 27 ქვეყანას, მათ შორის ევროკავშირის არაწევრ ქვეყნებს, როგორიცაა ნორვეგია, ისლანდია, შვეიცარია და ლიხტენშტეინი.
აწმყო
შენგენის ზონას აქვს მოგზაურობა ევროპის შიგნით მნიშვნელოვნად შეუწყო ხელი და ხელი შეუწყო ეკონომიკურ ზრდას და თანამშრომლობას. სასაზღვრო კონტროლის მოხსნამ ხელი შეუწყო ხალხის, საქონლისა და სერვისების გადაადგილებას და ხელი შეუწყო ტურიზმის განვითარებას. გარდა ამისა, შენგენის პოლიტიკამ განაპირობა მჭიდრო თანამშრომლობა პოლიციის, მართლმსაჯულების და იმიგრაციის სფეროებში.
მიუხედავად ამისა, შენგენის ზონა ასევე შეხვდა გამოწვევებს, როგორიცაა 2015 წლის მიგრაციის კრიზისი და მისი შედეგები. ზოგიერთმა ქვეყანამ დროებით აღადგინა სასაზღვრო კონტროლი ლტოლვილთა და მიგრანტთა ნაკადის სამართავად. გარდა ამისა, Covid-19-ის პანდემიამ გამოიწვია შენგენის ზონაში თავისუფალ გადაადგილების დროებითი შეზღუდვა, ბევრმა ქვეყანამ დახურა საზღვრები ვირუსის გავრცელების შეზღუდვის მიზნით.
შენგენის ზონის მომავალი
შენგენის ზონის მომავალი დიდწილად იქნება დამოკიდებული იმაზე, თუ როგორ შეხვდებიან მონაწილე ქვეყნები მიგრაციის, უსაფრთხოებისა და თანამშრომლობის გამოწვევებს. აქ მოცემულია რამდენიმე ძირითადი ასპექტი, რამაც შეიძლება შექმნას შენგენის ზონის მომავალი:
- მიგრაციის პოლიტიკა: მიგრაციისა და თავშესაფრის გამოწვევების დაბალანსებული და მდგრადი გადაწყვეტის პოვნა შენგენის ქვეყნების პრიორიტეტად რჩება. ევროკავშირი განიხილავს მიგრაციისა და თავშესაფრის სისტემას, რათა უზრუნველყოს ის ეფექტური და სამართლიანი ყველა მონაწილე მხარისთვის. შენგენის ქვეყნებს შორის უკეთესმა თანამშრომლობამ და პასუხისმგებლობების განაწილებამ შეიძლება შეამციროს ზეწოლა გარე საზღვრებზე და ხელი შეუწყოს უფრო სტაბილური მიგრაციის პოლიტიკას.
- უსაფრთხოება და საზღვრის მართვა: ტერორიზმისა და ორგანიზებული დანაშაულის მზარდი საფრთხე მოითხოვს შენგენის ქვეყნებს შორის უსაფრთხოებისა და საზღვრების მართვის სფეროში მჭიდრო თანამშრომლობას. ინფორმაციის გაცვლის გაუმჯობესება, პოლიციასა და სასამართლო სამსახურებს შორის თანამშრომლობის გაძლიერება და საზღვრის კონტროლის სისტემების მოდერნიზება არის რამდენიმე ღონისძიება, რომელიც შეიძლება დაეხმაროს შენგენის ზონაში უსაფრთხოების უზრუნველყოფას.
- შენგენის ზონის გაფართოება: მიუხედავად იმისა, რომ შენგენის ზონა ამჟამად 27 ქვეყანას მოიცავს, ჯერ კიდევ არის რამდენიმე ევროკავშირის წევრი სახელმწიფო, რომელიც ელოდება გაწევრიანებას, როგორიცაა ბულგარეთი და რუმინეთი. ამ ქვეყნების შენგენის ზონაში ჩართვა ხელს შეუწყობს ევროპულ ინტეგრაციას და გააფართოვებს ადამიანებისა და საქონლის თავისუფალ გადაადგილებას.
- ტექნოლოგიური ინოვაცია: ციფრულ ეპოქაში შენგენის ზონას მოუწევს ისარგებლოს ტექნოლოგიების მიერ შემოთავაზებული შესაძლებლობებით, რათა საზღვრების მართვა უფრო ეფექტური და უსაფრთხო გახდეს. მოწინავე ტექნოლოგიების გამოყენებამ, როგორიცაა ბიომეტრიული იდენტიფიკაცია და ჭკვიანი სასაზღვრო სისტემები, შეიძლება დაეხმაროს უსაფრთხოების საჭიროების დაბალანსებას და უზრუნველყოს ადამიანების თავისუფალი გადაადგილება.
კრიმინალების, ტერორისტების ან ნებისმიერი სხვა რისკის გამოვლენის მიზნით, მოგზაურები, რომლებიც ჩვეულებრივ ვიზას არ იყენებენ, ევროკავშირში შესვლამდე სკრინინგს უტარებენ. ეს კეთდება მისი გამოყენებით ევროპის სამოგზაურო ინფორმაციისა და ავტორიზაციის სისტემა (ეტიასი). ეს კონტროლი შეიძლება დაიწყოს უკვე 2023 წელს.
გარდა ამისა, ევროპარლამენტარებმა დაადასტურეს გეგმები, რომ 2027 წლისთვის მიეცეს ევროპის სასაზღვრო და სანაპირო დაცვის სააგენტოს მუდმივი კორპუსით 10.000 მესაზღვრე, ევროპის უსაფრთხოების გასაძლიერებლად.
დასკვნა
წლების განმავლობაში შენგენის ზონას დიდი გავლენა ჰქონდა ევროპულ თანამშრომლობასა და ინტეგრაციაზე. მიუხედავად იმისა, რომ რჩება გამოწვევები, როგორიცაა მიგრაცია, უსაფრთხოება და მონაწილე ქვეყნებს შორის თანამშრომლობის უზრუნველყოფა, შენგენის ზონა, სავარაუდოდ, განაგრძობს განვითარებას და ადაპტირებას ცვალებად გარემოებებთან. ამ გამოწვევების მოგვარება საშუალებას მისცემს შენგენის ზონას შეინარჩუნოს და გააძლიეროს თავისი როლი, როგორც ევროპის გაერთიანებისა და პროგრესის სიმბოლო.
დაკავშირებული პოსტები:
