Η ΕΕ είναι μια πολιτική και οικονομική ένωση 27 ευρωπαϊκών χωρών που συνεργάζονται σε τομείς όπως το εμπόριο, η οικονομία και η δικαιοσύνη. Η ζώνη Σένγκεν είναι ένα ξεχωριστό τμήμα της ΕΕ, όπου οι έλεγχοι στα εσωτερικά σύνορα μεταξύ των συμμετεχουσών χωρών έχουν αρθεί, πράγμα που σημαίνει ότι οι ταξιδιώτες μπορούν να ταξιδεύουν εντός της ζώνης χωρίς έλεγχο διαβατηρίων.
Δεν είναι όλες οι χώρες της ΕΕ μέρος της ζώνη Σένγκεν, και ορισμένες χώρες που δεν είναι μέρος της ΕΕ όντως συμμετέχουν στη ζώνη Σένγκεν.
Για να γίνει αυτό πιο διαφανές, σε αυτό το άρθρο εξετάζουμε επίσης την ιστορία και την προέλευση τόσο της ΕΕ όσο και της περιοχή Σένγκεν.
Ιστορία και προέλευση της ΕΕ
Η Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) γεννήθηκε μέσα από μια διαδικασία πολιτικής και οικονομικής ολοκλήρωσης που ξεκίνησε μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Ένας από τους κύριους στόχους ήταν ο τερματισμός των πολέμων μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών και η εξεύρεση τρόπου συνεργασίας και επίλυσης των συγκρούσεων χωρίς βία ή απειλές.
Το 1951 ιδρύθηκε η Ευρωπαϊκή Κοινότητα Άνθρακα και Χάλυβα (συντομογραφία: ECSC). Αυτός ήταν ένας ευρωπαϊκός οργανισμός που προοριζόταν να θέσει την παραγωγή άνθρακα και χάλυβα υπό την εξουσία μιας κοινής Ανώτατης Αρχής. Η ΕΚΑΧ ιδρύθηκε εκείνη την εποχή από τη Γαλλία, τη Γερμανία, το Βέλγιο, τις Κάτω Χώρες, την Ιταλία και το Λουξεμβούργο. Αυτό ήταν το πρώτο βήμα προς μια πολιτική και οικονομική ένωση μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών. Το 1957 ιδρύθηκε η Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα (ΕΟΚ) από τις ίδιες χώρες, με στόχο την ενίσχυση της οικονομικής ολοκλήρωσης. Η ΕΟΚ δημιούργησε μια κοινή αγορά και επιδίωξε τη νομισματική ένωση.
Το 1993 υπογράφηκε η Συνθήκη του Μάαστριχτ, η οποία οδήγησε στη δημιουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) και στην εισαγωγή του ευρώ ως κοινού νομίσματος. Έκτοτε, η ΕΕ επεκτάθηκε με νέες χώρες που προσχωρούν και το πεδίο συνεργασίας μεταξύ των κρατών μελών επεκτάθηκε σε πολλούς περισσότερους τομείς, όπως οι εσωτερικές υποθέσεις, οι εξωτερικές υποθέσεις, η άμυνα και η δικαιοσύνη.
Ιστορία και προέλευση της ζώνης Σένγκεν
Ο χώρος Σένγκεν δημιουργήθηκε όταν πέντε χώρες προσχώρησαν το 1985 Συμφωνία Σένγκεν υπέγραψε απόφαση για τη σταδιακή κατάργηση των ελέγχων στα κοινά σύνορα. Μετά τη συμφωνία, συνήφθη το 1990 η Σύμβαση εφαρμογής του Σένγκεν, η οποία προέβλεπε την οριστική κατάργηση των ελέγχων στα εσωτερικά σύνορα και μια σειρά συνοδευτικών μέτρων. Οι έλεγχοι στα εξωτερικά σύνορα έγιναν αυστηρότεροι, οι διαδικασίες για την έκδοση ενιαίων θεωρήσεων, η Σύστημα Πληροφοριών Σένγκεν (SIS) καθιερώθηκε, εντατικοποιήθηκε η αστυνομική συνεργασία στα εσωτερικά σύνορα και βελτιώθηκε η προσέγγιση για τη διακίνηση ναρκωτικών.
Στα χρόνια που ακολούθησαν, όλο και περισσότερες χώρες της ΕΕ προσχώρησαν στη σύμβαση και το 1997 η σύμβαση εισήχθη ως επίσημο μέρος του δικαίου της ΕΕ. Σήμερα, η ζώνη Σένγκεν αποτελείται από 27 χώρες, οι περισσότερες από τις οποίες είναι μέλη της ΕΕ, αν και υπάρχουν και ορισμένες χώρες εκτός ΕΕ που αποτελούν μέρος της ζώνης Σένγκεν.
Σκοπός της Συνθήκης Σένγκεν
Στόχος της συνθήκης Σένγκεν είναι να καταργηθούν οι έλεγχοι στα εσωτερικά σύνορα και τα διαβατήρια μεταξύ των συμμετεχουσών χωρών και, συνεπώς, να αυξηθεί η ελευθερία μετακίνησης εντός της ζώνης Σένγκεν. Αυτό σημαίνει ότι οι ταξιδιώτες εντός της ζώνης χωρίς έλεγχος διαβατηρίων μπορεί να ταξιδέψει. Η συνθήκη στοχεύει επίσης στην ενίσχυση της συνεργασίας μεταξύ των συμμετεχουσών χωρών σε τομείς όπως η δικαιοσύνη και οι εσωτερικές υποθέσεις, με στόχο την καλύτερη διατήρηση της ασφάλειας και την καταπολέμηση του εγκλήματος εντός της ζώνης.
Γιατί ορισμένες χώρες της ΕΕ δεν συμμετέχουν στη ζώνη Σένγκεν;
Υπάρχουν διάφοροι λόγοι για τους οποίους ορισμένες χώρες της ΕΕ δεν αποτελούν μέρος της ζώνης Σένγκεν. Ένας από τους κύριους λόγους είναι ότι ορισμένες χώρες θέλουν να διατηρήσουν τις δικές τους πολιτικές εσωτερικής ασφάλειας και μετανάστευσης και δεν θέλουν να τις συμβιβάσουν με άλλες χώρες της ΕΕ. Ορισμένες χώρες έχουν επίγνωση των κινδύνων του εγκλήματος και της παρανομίας και αποφάσισαν να διατηρήσουν τους ελέγχους στα σύνορά τους για να προστατεύσουν τη δική τους εσωτερική ασφάλεια.
Άλλες χώρες δεν είναι μέλη της ζώνης Σένγκεν επειδή δεν πληρούν ακόμη τεχνικά τις απαιτήσεις συμμετοχής, όπως η προσαρμογή της υποδομής στους νέους κανόνες ή η προσαρμογή της εγχώριας νομοθεσίας τους. Υπάρχουν επίσης χώρες που δεν είναι μέλη της ΕΕ, αλλά είναι μέλη της ζώνης Σένγκεν, όπως η Νορβηγία, η Ισλανδία, η Ελβετία και το Λιχτενστάιν. Έχουν υπογράψει τη συνθήκη για την ελευθερία ταξιδιών και τη συνεργασία με χώρες της ΕΕ σε τομείς όπως η δικαιοσύνη και οι εσωτερικές υποθέσεις.
Πότε επιτρέπεται η ένταξη χωρών στη ζώνη Σένγκεν;
Για να ενταχθούν στον χώρο Σένγκεν, οι χώρες Σένγκεν πρέπει να αποδείξουν ότι είναι σε θέση:
- φυλάσσουν τα εξωτερικά σύνορα του χώρου Σένγκεν για λογαριασμό των άλλων χωρών Σένγκεν και μια στολή βίζα βραχείας παραμονής να παραδώσει (Σένγκεν βίζα);
- συνεργαστείτε αποτελεσματικά με τους άλλους Χώρες Σένγκεν να διατηρήσει υψηλό επίπεδο ασφάλειας μόλις καταργηθούν οι έλεγχοι στα εσωτερικά σύνορα·
- εφαρμόζει τους κανόνες Σένγκεν που διέπουν τους ελέγχους στα χερσαία, θαλάσσια και εναέρια σύνορα, την έκδοση θεωρήσεων, την αστυνομική συνεργασία και την προστασία των προσωπικών δεδομένων·
- συνδεθείτε και χρησιμοποιήστε το Σύστημα Πληροφοριών Σένγκεν (SIS) και το Σύστημα Πληροφοριών Βίζας (VIS).
Οι χώρες Σένγκεν υπόκεινται τακτικά σε αξιολόγηση για να διαπιστωθεί εάν εφαρμόζουν σωστά τους κανόνες Σένγκεν.
Ποιες χώρες είναι χώρες Σένγκεν;
Υπάρχουν 27 ευρωπαϊκές χώρες που υπάγονται στον χώρο Σένγκεν. Αυτές είναι οι λεγόμενες χώρες Σένγκεν. Ως κάτοικος της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ), μπορείτε να ταξιδέψετε ελεύθερα εντός αυτών των χωρών. Τα άτομα ελέγχονται στα εξωτερικά σύνορα του χώρου Σένγκεν.
Αυτές είναι οι χώρες Σένγκεν:
- Βέλγιο;
- Δανία;
- Γερμανία;
- Εσθονία;
- Φινλανδία;
- Γαλλία;
- Ελλάδα;
- Ουγγαρία;
- Ιταλία;
- Κροατία (μέλος από 1 Ιανουαρίου 2023)·
- Λετονία;
- Λιχτενστάιν;
- Λιθουανία;
- Λουξεμβούργο;
- Βύνη;
- Ολλανδία;
- Νορβηγία;
- Αυστρία;
- Πολωνία;
- Πορτογαλία.
- Σλοβενία;
- Σλοβακία;
- Ισπανία;
- Τσεχική Δημοκρατία;
- Ισλανδία;
- Σουηδία;
- Ελβετία.
Ποιες χώρες της ΕΕ δεν είναι χώρες Σένγκεν
Αυτές οι χώρες της ΕΕ δεν αποτελούν μέρος του χώρου Σένγκεν:
- Βουλγαρία;
- Κύπρος;
- Ιρλανδία;
- Ρουμανία.
Ποιες χώρες εκτός ΕΕ είναι χώρες Σένγκεν
Αυτές οι χώρες δεν είναι μέρος της ΕΕ, αλλά αποτελούν μέρος του χώρου Σένγκεν:
- Λιχτενστάιν;
- Νορβηγία;
- Ισλανδία;
- Ελβετία.
Το μέλλον της ΕΕ
Το μέλλον της ΕΕ είναι αβέβαιο και εξαρτάται από διάφορους παράγοντες. Υπάρχουν πολλές προκλήσεις που αντιμετωπίζει η ΕΕ, όπως η μεταναστευτική κρίση, η αυξανόμενη απειλή της τρομοκρατίας, ο αντίκτυπος του Brexit, η οικονομική ανισότητα μεταξύ των κρατών μελών, το μέλλον της ευρωζώνης και τα αυξανόμενα ευρωσκεπτικιστικά κινήματα σε ορισμένα κράτη μέλη.
Υπάρχει επίσης μια αυξανόμενη έκκληση για περαιτέρω ενσωμάτωση εντός της ΕΕ, όπως η καθιέρωση κοινής πολιτικής ασύλου και μετανάστευσης, κοινής αμυντικής ένωσης και πιο συντονισμένης εξωτερικής πολιτικής και πολιτικής ασφάλειας. Από την άλλη πλευρά, υπάρχουν επίσης φωνές για λιγότερη ολοκλήρωση και περισσότερη εθνική κυριαρχία, ειδικά σε χώρες όπου υπάρχει ένα αυξανόμενο ευρωσκεπτικιστικό κίνημα.
Είναι δύσκολο να προβλέψουμε πώς θα είναι το μέλλον της ΕΕ, αλλά θα εξαρτηθεί από το πώς η ΕΕ και τα κράτη μέλη της είναι σε θέση να αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις και να επιτύχουν μια ισορροπία μεταξύ της ανάγκης για ολοκλήρωση και της ανάγκης για εθνική κυριαρχία.
Το μέλλον του Σένγκεν
Η ΕΕ επεξεργάζεται επί του παρόντος ένα πρόγραμμα «έξυπνων συνόρων» για τα εξωτερικά σύνορα. Αυτό αποτελείται από ένα σύστημα εισόδου/εξόδου που βελτιώνει τους συνοριακούς ελέγχους, καταπολεμά την παράνομη μετανάστευση ενώ διευκολύνει τη διέλευση των συνόρων για συχνούς ταξιδιώτες που έχουν ελεγχθεί εκ των προτέρων. Η ΕΕ στοχεύει επίσης να καταστήσει τη διαδικασία έκδοσης θεωρήσεων πιο συμβατή με άλλους τομείς πολιτικής, όπως ο τουρισμός, και να διευκολύνει περαιτέρω τις διαδικασίες για τους συχνούς ταξιδιώτες. Επιπλέον, εξετάζεται ένα νέο είδος βίζας, η βίζα περιοδείας, η οποία θα επιτρέπει σε κάποιον να μείνει στο έδαφος δύο ή περισσότερων χωρών Σένγκεν για περισσότερες από 90 ημέρες, αλλά όχι περισσότερο από ένα έτος (με δυνατότητα
να παραταθεί για ένα ακόμη έτος).
Ωστόσο, το μέλλον της ζώνης Σένγκεν παραμένει αβέβαιο καθώς υπάρχουν πολλές προκλήσεις που αντιμετωπίζει η ζώνη, όπως η μεταναστευτική κρίση, η αυξανόμενη απειλή της τρομοκρατίας και ο αντίκτυπος μιας πανδημίας, για παράδειγμα. Η μεταναστευτική κρίση έχει οδηγήσει σε εντάσεις μεταξύ των συμμετεχουσών χωρών σχετικά με τον τρόπο αντιμετώπισης της εισροής προσφύγων και μεταναστών. Ορισμένες χώρες έχουν αποκαταστήσει προσωρινά τους ελέγχους στα σύνορά τους για να θέσουν την κατάσταση υπό έλεγχο, απειλώντας την ελευθερία μετακίνησης εντός της ζώνης.
Η αυξανόμενη απειλή της τρομοκρατίας έχει οδηγήσει σε αύξηση των μέτρων ασφαλείας εντός της ζώνης, περιορίζοντας την ελευθερία μετακίνησης. Υπάρχουν επίσης φωνές υπέρ της περαιτέρω ενίσχυσης της συνεργασίας εντός της ζώνης Σένγκεν, όπως η θέσπιση κοινής πολιτικής ασύλου και μετανάστευσης και κοινών συνοριακών ελέγχων. Είναι λοιπόν δύσκολο να προβλέψουμε πώς θα είναι το μέλλον της ζώνης Σένγκεν. Θα εξαρτηθεί από το πώς η ΕΕ και οι συμμετέχουσες χώρες είναι σε θέση να αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις και να βρουν την ισορροπία μεταξύ της ελευθερίας ταξιδιού και της ασφάλειας των πολιτών.
Πηγές: Εθνική κυβέρνηση και Ευρωπαϊκή Επιτροπή
Σχετικές αναρτήσεις:
