X'inhi s-Sistema Ewropea ta' Informazzjoni u Awtorizzazzjoni għall-Ivvjaġġar (ETIAS)?
F'Novembru 2016, il-Kummissjoni Ewropea ppreżentat proposta għal a Sistema Ewropea ta' Informazzjoni u Awtorizzazzjoni għall-Ivvjaġġar (ETIAS). Dan għandu jsaħħaħ il-kontrolli tas-sigurtà għal nies li mingħajr viża biex jivvjaġġaw lejn l-UE. Bħalissa, hemm 62 nazzjonalità.
Mal-ETIAS jiġi wieħed sistema awtomatizzata tal-IT li għandha tiskopri riskji, mil-lat ta’ immigrazzjoni u sigurtà, f’nies li jistgħu jivvjaġġaw fiż-żona Schengen mingħajr viża. Fl-istess ħin, dan għandu jagħmilha aktar faċli għall-maġġoranza l-kbira tal-vjaġġaturi li ma joħolqux riskju li jaqsmu l-fruntieri. Iċ-ċittadini kollha mhux tal-UE li jidħlu fil-pajjiż mingħajr viża Żona Schengen li jkunu jistgħu jivvjaġġaw se jkollhom japplikaw għal awtorizzazzjoni tal-ivvjaġġar permezz tas-sistema tal-ETIAS qabel it-tluq. L-informazzjoni miġbura mill-ETIAS tippermetti verifika minn qabel għal immigrazzjoni irregolari potenzjali u riskji għas-sigurtà. Dan kollu jsir b'rispett sħiħ tad-drittijiet fundamentali u l-prinċipji tal-protezzjoni tad-dejta.
Wara li timla l-formola tal-applikazzjoni onlajn, is-sistema twettaq kontrolli kontra s-sistemi tal-informazzjoni tal-UE għall-fruntieri u s-sigurtà. Fil-maġġoranza l-kbira tal-każijiet, il-permess għall-ivvjaġġar jinkiseb fi ftit minuti. L-awtorizzazzjoni tal-ivvjaġġar tal-ETIAS se tkun obbligatorja biex tidħol fiż-żona Schengen. Il-gwardji tal-fruntiera se jiċċekkjaw dawn l-awtorizzazzjonijiet, flimkien mad-dokumenti tal-ivvjaġġar, meta vjaġġaturi jaqsmu l-fruntieri tal-UE. Din il-verifika minn qabel ta’ ċittadini eżenti mill-viża minn barra l-UE tiffaċilita l-kontrolli fuq il-fruntieri, tevita l-burokrazija u d-dewmien għall-vjaġġaturi li jaslu fil-fruntiera, tikkoordina u tarmonizza l-valutazzjoni tar-riskju ta’ ċittadini ta’ pajjiżi terzi, u tnaqqas b’mod sinifikanti ċ-ċaħdiet ta’ dħul fil-punti ta’ qsim tal-fruntiera.
X'inhi d-differenza bejn viża ta' Schengen u awtorizzazzjoni għall-ivvjaġġar tal-ETIAS?
Awtorizzazzjoni ETIAS hija ebda viża. Iċ-ċittadini ta' pajjiżi soġġetti għal-liberalizzazzjoni tal-viża xorta jkunu jistgħu jivvjaġġaw lejn l-UE mingħajr viża. Sempliċement iridu japplikaw għal awtorizzazzjoni għall-ivvjaġġar permezz tal-ETIAS qabel ma jivvjaġġaw. L-ETIAS se tkun sistema sempliċi, veloċi u faċli għall-utent: f’aktar minn 95 % tal-każijiet, tingħata tweġiba pożittiva fi żmien ftit minuti.
Mhijiex l-intenzjoni li jiġi impost tip ieħor ta' obbligu tal-viża permezz tal-awtorizzazzjoni tal-ivvjaġġar tal-ETIAS. In-nies m'għandhomx għalfejn imorru f'konsulat għall-applikazzjoni tagħhom, ma tinġabar l-ebda data bijometrika u tinġabar ħafna inqas informazzjoni minn proċess ta 'applikazzjoni għal viża. Il-proċedura għall-applikazzjoni għal viża ta' Schengen normalment tista' tieħu sa 15-il jum, u f'xi każijiet tista' tiġi estiża għal 30 jew 60 jum. L-applikazzjoni onlajn tal-ETIAS, min-naħa l-oħra, diġà tlestiet fi ftit minuti. L-awtorizzazzjoni tal-ivvjaġġar tal-ETIAS tibqa’ valida għal tliet snin, ħafna itwal minn viża ta’ Schengen. Awtorizzazzjoni tal-ivvjaġġar tal-ETIAS hija valida għal numru illimitat ta' entrati.
L-awtorizzazzjoni tal-ivvjaġġar tal-ETIAS hija pass proċedurali meħtieġ u żgħir għal dawk kollha li jivvjaġġaw mingħajr viża. B’hekk, dawn il-vjaġġaturi jevitaw il-burokrazija u d-dewmien meta jaslu fil-fruntiera. L-ETIAS ma taffettwax din l-eżenzjoni mill-viża, tagħmilha aktar faċli biex taqsam il-fruntiera esterna ta’ Schengen, u toffri lill-persuni li jitħallew jivvjaġġaw mingħajr viża, l-opportunità li jieħdu vantaġġ massimu mill-eżenzjoni mill-viża.
X'inhu l-impatt tal-ETIAS fuq il-politika komuni dwar il-viża?
Il-liberalizzazzjoni tal-viża hija għodda importanti biex jiġu żviluppati sħubijiet ma' pajjiżi terzi u biex l-UE ssir aktar attraenti għan-negozju u t-turiżmu. L-ETIAS se tintroduċi kontrolli minn qabel u valutazzjonijiet obbligatorji ta’ riskji potenzjali minn perspettiva ta’ immigrazzjoni irregolari u sigurtà għal nies li jistgħu jivvjaġġaw mingħajr viża. L-ETIAS ma taffettwax l-eżenzjoni mill-viża ta’ dawn il-vjaġġaturi, iżda tgħin biex tiżgura s-suċċess tal-politika ta’ liberalizzazzjoni tal-viża tal-UE sigur u jissupplimenta. Dan is-saff addizzjonali ta’ informazzjoni u valutazzjoni tar-riskju se jippermetti lill-vjaġġaturi jieħdu vantaġġ sħiħ mill-eżenzjoni mill-viża u jagħmlu ż-żona Schengen kemm aktar sigura kif ukoll aktar sigura. Il-vjaġġaturi jkunu jafu wkoll malajr minn qabel jekk jistgħux jidħlu fiż-żona Schengen, sabiex ikunu jistgħu jippjanaw aħjar iż-żjara tagħhom.
Ikompli d-djalogu ma' pajjiżi terzi dwar il-liberalizzazzjoni tal-viża, iżda l-ETIAS issaħħaħ il-kapaċità tal-UE li tivvaluta u timmaniġġja r-riskji potenzjali tal-immigrazzjoni u s-sigurtà, filwaqt li fl-istess ħin tagħmilha aktar faċli li jaqsmu l-fruntieri esterni taż-żona Schengen.
Kif taħdem l-ETIAS fil-prattika?
Il-vjaġġaturi jridu applikazzjoni onlajn fuq websajt jew app mobbli mwaqqfa apposta għal dan il-għan. L-applikant jeħtieġ biss dokument tal-ivvjaġġar (passaport jew ekwivalenti) biex jimla l-formola. It-tlestija tal-applikazzjoni m'għandhiex tieħu aktar minn 10 minuti. Dawk li ma jkunux jistgħu jlestu l-applikazzjoni huma stess (minħabba l-età, il-livell ta’ litteriżmu, nuqqas ta’ aċċess għall-IT jew ħiliet insuffiċjenti tal-IT) jista’ jkollhom l-applikazzjoni mimlija minn xi ħadd ieħor.
Kull applikant bejn it-18 u s-70 sena għandu jissottometti elettronikament ħlas ta’ 7 ewro tħallas. L-għażla tal-metodi ta' ħlas se tqis l-iżviluppi teknoloġiċi f'pajjiżi li għalihom m'hemmx ħtieġa ta' viża. Dan jipprevjeni liċ-ċittadini ta' pajjiżi terzi li m'għandhomx aċċess għal ċerti metodi ta' ħlas diġitali milli jiltaqgħu ma' diffikultajiet.
De valutazzjoni awtomatizzata jibda ladarba l-ħlas tal-miżata jkun ġie kkonfermat. Il-maġġoranza l-kbira tal-applikanti (mistennija li jkunu aktar minn 95% tal-każijiet kollha) awtomatikament jirċievu tweġiba pożittiva fi żmien minuti mill-ħlas tagħhom. Jekk ikun hemm hit b'databases ikkonsultata waħda jew aktar jew jekk il-proċess awtomatizzat ma jipproduċix riżultat ċar, l-applikazzjoni tiġi pproċessata manwalment minn unità ċentrali fi ħdan l-Aġenzija Ewropea għall-Gwardja tal-Fruntiera u tal-Kosta jew minn tim nazzjonali. F'dak il-każ, il-ħin ta' rispons għal ċittadini ta' pajjiżi terzi eżentati mill-viża jista' jkun sa 96 siegħa. F'ċirkostanzi eċċezzjonali ħafna, l-applikanti jistgħu jintalbu għal aktar informazzjoni u jistgħu jkunu meħtieġa aktar passi proċedurali. Fi kwalunkwe każ, deċiżjoni finali għandha tittieħed fi żmien erba’ ġimgħat minn meta tiġi sottomessa l-applikazzjoni.
Huwa mistenni li minn bejn wieħed u ieħor 5 % tal-applikazzjonijiet li jirċievu hit, 3-4 % jirċievu deċiżjoni pożittiva wara li d-dejta tkun ġiet iċċekkjata mill-Unità Ċentrali tal-ETIAS. L-1-2% li jifdal se jiġu trasferiti lill-Unitajiet Nazzjonali tal-ETIAS għall-immaniġġjar manwali. Meta jkun hemm deċiżjoni, l-applikanti jiksbu tweġiba bl-e-mail b'awtorizzazzjoni tal-ivvjaġġar valida, jew ġustifikazzjoni għar-rifjut.
X'jiġri meta xi ħadd jara l-awtorizzazzjoni tal-ivvjaġġar tiegħu miċħuda fl-ETIAS?
Jekk l-awtorizzazzjoni tal-ivvjaġġar tiġi rrifjutata, l-applikant jista’ (għadu) jagħmel appell. Huwa jista' jappella fl-Istat Membru li ħa d-deċiżjoni dwar l-applikazzjoni. Il-leġiżlazzjoni nazzjonali ta' dak l-Istat Membru tapplika. L-applikant jiġi infurmat dwar liema awtorità nazzjonali kienet kompetenti biex tipproċessa l-applikazzjoni u tiddeċiedi dwarha, kif ukoll informazzjoni dwar il-proċedura li għandha tiġi segwita jekk jixtieq jagħmel appell. Jekk il-vjaġġatur jemmen li ġie ttrattat b'mod inġust, jista' wkoll ifittex rimedju jew jitlob aċċess għall-informazzjoni permezz tal-awtorità nazzjonali.
Kemm hija valida l-awtorizzazzjoni tal-ivvjaġġar tal-ETIAS?
L-awtorizzazzjoni tal-ivvjaġġar hija valida għal tliet snin (jew sad-data tal-iskadenza tad-dokument tal-ivvjaġġar).
X'inhuma l-obbligi għat-trasportaturi?
Kemm trasportaturi bl-ajru u bil-baħar kif ukoll trasportaturi li jġorru gruppi b'xarabank fuq l-art għandhom, qabel ma jitilgħu l-passiġġieri, iċċekkja l-istatus tad-dokument tal-ivvjaġġar meħtieġ biex tidħol fiż-żona Schengen. Hekk ukoll jekk il-vjaġġaturi humiex fil-pussess ta' awtorizzazzjoni tal-ivvjaġġar ETIAS valida. Perjodu tranżitorju huwa pprovdut għat-trasportaturi li jġorru gruppi b'xarabank fuq l-art. Matul dak il-perjodu, huma għad m'għandhomx għalfejn jiċċekkjaw jekk il-vjaġġaturi għandhomx awtorizzazzjoni tal-ivvjaġġar valida.
X'jiġri fil-punt tal-qsim tal-fruntiera?
Mal-wasla f'punt ta' qsim tal-fruntiera taż-żona Schengen, il-gwardja tal-fruntiera se jaqra elettronikament id-dejta mid-dokument tal-ivvjaġġar. B'dan jiġġenera tfittxija f'diversi databases, inkluż tfittxija fl-ETIAS għal nies li jivvjaġġaw mingħajr viża. Jekk ma jkun hemm l-ebda awtorizzazzjoni għall-ivvjaġġar ETIAS valida, il-gwardji tal-fruntiera se jirrifjutaw id-dħul u jirreġistraw lill-vjaġġatur u ċ-ċaħda tad-dħul fis-sistema tad-dħul/ħruġ.
Jekk ikun hemm awtorizzazzjoni għall-ivvjaġġar valida, titwettaq il-proċedura ta' kontroll fuq il-fruntiera u l-vjaġġatur jitħalla jidħol fiż-żona Schengen jekk il-kundizzjonijiet kollha tad-dħul jiġu ssodisfati, jew jiġi miċħud id-dħul abbażi tal-Kodiċi tal-Fruntieri ta' Schengen.
Tista' tiġi revokata awtorizzazzjoni għall-ivvjaġġar?
L-awtorizzazzjonijiet għall-ivvjaġġar jibqgħu validi għal tliet snin, iżda jistgħu jiġu revokati jew annullati jekk il-kundizzjonijiet għall-ħruġ tal-awtorizzazzjoni tal-ivvjaġġar ma jibqgħux validi.
Fejn tapplika l-ETIAS?
Il-leġiżlazzjoni tal-ETIAS se tapplika għall-Istati Membri li huma parti miż-żona Schengen, iżda wkoll għall-Istati Membri li għadhom ma japplikawx bis-sħiħ l-acquis ta’ Schengen (bħal Ċipru, il-Bulgarija u r-Rumanija).
Meta se tkun lesta l-ETIAS?
L-ETIAS hija mistennija li tkun operattiva sa nofs l-2024.
