L-UE trid tiddiġitalizza l-applikazzjoni tal-viża ta' Schengen

Il-Kummissjoni llum qed tipproponi li tiddiġitalizza l-proċedura tal-viża ta' Schengen, tissostitwixxi l-istiker tal-viża u tippermetti lill-vjaġġaturi jissottomettu l-applikazzjoni tagħhom għall-viża onlajn permezz ta' pjattaforma Ewropea tal-viża onlajn. Id-diġitizzazzjoni se tagħmilha aktar faċli li tapplika għal viża Schengen u l-viża se ssir aktar sigura u għalhekk aktar reżistenti għas-serq u l-frodi.
Il-Kummissjoni-von der Leyen stabbilixxa lilu nnifsu l-għan li jagħmel il-politika tal-viża tal-Unjoni għodda aktar moderna, faċli għall-klijenti u sigura għall-ġestjoni tal-ivvjaġġar ta' ċittadini ta' pajjiżi terzi lejn iż-żona Schengen. Għal dan il-għan, il-Kummissjoni adottat proposti għall-immodernizzar tas-Sistema ta’ Informazzjoni dwar il-Viża, l-iżvilupp kontinwu tas-Sistema ta’ Dħul/Ħruġ u s-Sistema ta’ Informazzjoni għall-Ivvjaġġar u Awtorizzazzjoni għall-Ivvjaġġar (ETIAS) u l-implimentazzjoni tal-Kodiċi tal-Viża l-ġdid, inkluż l-Artikolu 25a dwar il-kooperazzjoni f’termini ta’ akkwist.
Meta rrevedew il-Kodiċi tal-Viżi tal-UE fl-2019, il-Parlament Ewropew u l-Kunsill iddikjaraw b'mod espliċitu x-xewqa tagħhom li jiżviluppaw soluzzjoni komuni li tippermetti applikazzjonijiet diġitali għall-viżi Schengen fil-futur u li jinkorporaw bis-sħiħ l-aħħar żviluppi legali u teknoloġiċi. Matul il-pandemija tal-COVID-19, ġew applikati u maħruġa inqas viżi Schengen madwar id-dinja, parzjalment minħabba d-diffikultà li jiġu rċevuti applikanti għall-viża fil-konsulati u ċentri tal-applikazzjoni tal-viża. Dan wassal lill-Istati Membri biex jitolbu lill-Kummissjoni tħaffef id-diġitalizzazzjoni tal-proċeduri tal-viża. Il-Patt dwar il-Migrazzjoni u l-Ażil ippreżentat mill-Kummissjoni f’Settembru 2020 jistabbilixxi skadenza tal-2025 għad-diġitalizzazzjoni sħiħa tal-proċedura tal-viża, inkluża l-introduzzjoni ta’ viża diġitali u l-possibbiltà li tapplika għall-viżi onlajn.

Fil-prinċipju, l-applikazzjonijiet kollha għall-viża se jiġu sottomessi b’mod diġitali permezz tal-pjattaforma tal-applikazzjoni tal-viża tal-UE, iżda f’każijiet individwali l-applikanti xorta jistgħu jissottomettu applikazzjoni fuq karta lil konsulat jew ċentru tal-applikazzjoni għall-viża jekk l-assistenza li jirċievu fuq il-pjattaforma tal-applikazzjoni tal-viża tal-UE (permezz tal- chat box u fil-FAQs) jew riċevuti mill-familja jew ħbieb mhuwiex biżżejjed biex tissottometti l-applikazzjoni online. Dispożizzjonijiet speċifiċi se japplikaw ukoll f'każ ta' raġunijiet umanitarji. Il-membri tal-familja ta' ċittadini tal-UE/Żona Ekonomika Ewropea li jeżerċitaw id-dritt tagħhom ta' moviment ħieles xorta se jkunu jistgħu jissottomettu l-applikazzjoni tagħhom fuq il-karta. 

L-applikanti kollha jkunu jistgħu jimlew l-applikazzjoni tagħhom kompletament onlajn (imla l-formola tal-applikazzjoni, iħallsu l-miżata tal-viża, ittella’ dokumenti ta’ sostenn u ċċekkja jekk il-bijometriċi għadhomx validi). Madankollu, vjaġġaturi għall-ewwel darba u applikanti li l-bijometriċi tagħhom ikunu skadew xorta jkollhom jippreżentaw il-bijometriċi tagħhom personalment fil-konsulat jew iċ-ċentru tal-applikazzjoni għall-viża. Jistgħu jibbukkjaw dak l-appuntament online.

Viża maħruġa fuq il-karta hija aktar suxxettibbli għal frodi u serq u għalhekk toħloq riskji għas-sigurtà tal-UE. Il-viża diġitali se tkun tip ta’ fajl elettroniku fis-Sistema ta’ Informazzjoni dwar il-Viża u għalhekk ma jibqax ikollha l-ebda karatteristika fiżika li tista’ tiġi mbagħbsa.

Il-proposta tad-diġitizzazzjoni se tagħmilha aktar faċli li tapplika għal viża, iżda ma tbiddilx il-kundizzjonijiet għas-sottomissjoni tal-applikazzjoni u l-ipproċessar tagħha.

Il-pjattaforma se tkun mibnija u ġestita mill-eu-LISA, l-Aġenzija Ewropea għall-ġestjoni operattiva ta’ sistemi tal-IT fuq skala kbira fiż-żona ta’ libertà, sigurtà u ġustizzja. Hija r-responsabbiltà tal-Kummissjoni li tiżgura li l-informazzjoni ġenerali dwar il-viża fuq il-pjattaforma tkun aġġornata.

L-ewwelnett, l-applikanti jiċċekkjaw fuq il-pjattaforma tal-applikazzjoni tal-viża tal-UE jekk għandhomx bżonn viża. Jekk iva, huma joħolqu kont sikur, jimlew formola tal-applikazzjoni u jtellgħu d-dokumenti meħtieġa. Imbagħad iħallsu l-miżata tal-viża onlajn u jissottomettu l-applikazzjoni tagħhom. Il-pajjiż Schengen fejn tinsab id-destinazzjoni ewlenija tal-vjaġġ huwa responsabbli għall-ipproċessar tal-applikazzjoni. L-applikanti jistgħu jiċċekkjaw l-istatus tal-applikazzjoni tagħhom permezz tal-pjattaforma u jirċievu notifiki tal-istatus. Ladarba l-viża tiġi approvata, l-applikanti jistgħu jaċċessaw il-viża tagħhom onlajn. Jekk meħtieġ, jistgħu wkoll jestendu l-perjodu tal-viża tagħhom onlajn.

Il-vantaġġ ta' pjattaforma ta' applikazzjoni waħda hija li l-applikanti jsibu proċedura ta' applikazzjoni waħda armonizzata u bla xkiel, irrispettivament mill-pajjiż ta' Schengen li jixtiequ jżuru. Jistgħu jaċċessaw l-applikazzjonijiet kollha sottomessi tagħhom f'post wieħed. Dan ma jkunx il-każ ta' portali nazzjonali separati għal kull Stat Membru. L-applikanti mbagħad ikollhom isegwu proċeduri differenti u jużaw sistemi differenti biex jaraw l-applikazzjonijiet tal-passat tagħhom.

Il-Kummissjoni tipproponi li telimina gradwalment dawn il-portali nazzjonali u tibdilhom bi pjattaforma ta' applikazzjoni waħda fil-livell tal-UE. Il-Kummissjoni għażlet li tippermetti lill-Istati Membri jingħaqdu mal-pjattaforma hekk kif din issir operattiva u mhux aktar tard minn ħames snin wara t-twaqqif tagħha. Dan il-perjodu tranżitorju jippermetti lill-Istati Membri jneħħu gradwalment l-istrumenti nazzjonali tagħhom u jagħmlu t-tranżizzjoni għall-pjattaforma tal-applikazzjoni tal-viża tal-UE b'mod flessibbli.

Il-Pjattaforma tal-Applikazzjoni tal-Viża tal-UE se tkun parti mis-Sistema ta’ Informazzjoni dwar il-Viża riveduta reċentement, li ġiet modernizzata reċentement u tinkludi salvagwardji avvanzati għall-protezzjoni tad-dejta (limitazzjoni tal-iskop, perjodu limitat ta’ żamma).

Iż-żewġ sistemi għandhom l-għan li jiffaċilitaw l-ivvjaġġar lejn iż-żona Schengen filwaqt li jsaħħu s-sigurtà fiż-żona Schengen. L-inizjattiva proposta tapplika għal ċittadini ta' pajjiżi terzi li jeħtieġu viża, jiġifieri ċittadini ta' pajjiżi terzi li jeħtieġu japplikaw għal viża għal żjara fiż-żona Schengen li ma taqbiżx 90 jum fi kwalunkwe perjodu ta' 180 jum. L-ETIAS sservi ċittadini ta' pajjiżi terzi li huma eżentati mir-rekwiżit tal-viża, iżda li jridu japplikaw għal awtorizzazzjoni għall-ivvjaġġar qabel ma jivvjaġġaw.

Il-proposta tal-Kummissjoni issa se tiġi diskussa fil-Parlament Ewropew u fil-Kunsill. Abbażi tal-proposta tal-Kummissjoni, l-Istati Membri se jkollhom ħames snin biex jgħaddu għall-pjattaforma tal-viża onlajn komuni. Abbażi tar-riżultat tan-negozjati bejn il-koleġiżlaturi, l-iżvilupp tal-pjattaforma jista' jibda fl-2024 u jibda jaħdem fl-2026. Minħabba l-perjodu ta’ tranżizzjoni ta’ ħames snin, l-Istati Membri kollha jistgħu jibdew jużaw il-pjattaforma fl-2031.

Ladarba tiġi adottata, il-proposta se tiġi implimentata mill-pajjiżi li japplikaw bis-sħiħ l-acquis ta’ Schengen: l-UE-27 (ħlief l-Irlanda u l-Bulgarija, ir-Rumanija, il-Kroazja u Ċipru, peress li dawn il-pajjiżi ma japplikawx bis-sħiħ l-acquis ta’ Schengen) + l-Islanda, in-Norveġja, Liechtenstein u l-Isvizzera. Dawn huma total ta’ 27 pajjiż. Il-Bulgarija, ir-Rumanija, il-Kroazja u Ċipru ma japplikawx bis-sħiħ l-acquis ta' Schengen, ma joħorġux viżi ta' Schengen u m'għandhomx aċċess għas-Sistema ta' Informazzjoni dwar il-Viża. Għalhekk, mhux se japplikaw din il-proposta, li tikkonċerna l-ħruġ ta’ viżi ta’ Schengen.