Ríkisstjórnir um allt ESB skiptast á upplýsingum í gegnum stórfelld upplýsingatæknikerfi til að vernda borgara í Evrópu, berjast gegn glæpum og tryggja landamæri. ESB hefur sett upp þessi upplýsingatæknikerfi og er nú unnið að því að bæta þau og setja upp ný upplýsingatæknikerfi.
Fyrir útgáfu á Schengen vegabréfsáritanir þrjú kerfi eru mikilvæg:
- Schengen upplýsingakerfi (SIS)
- Visa upplýsingakerfi (VIS)
- Inn- og útgöngukerfi
Fyrir ferðamenn sem eru undanþegnir vegabréfsáritun til Schengen svæði Evrópska ferðaupplýsinga- og heimildakerfið (ETIAS) mun gegna mikilvægu hlutverki frá og með 2022.
Schengen upplýsingakerfi (SIS)
Yfirvöld í ESB nota Schengen upplýsingakerfið (SIS) til að komast inn eða hafa samráð viðvaranir af eftirlýst eða saknað einstaklingar og hlutir. Yfirvöld höfðu samráð við kerfið, sem inniheldur meira en 80 milljónir tilkynninga, meira en 2017 milljarða sinnum árið 5.
SIS inniheldur einnig fyrirmæli til yfirvalda um hvernig þeir geta brugðist við þegar maður eða hlut rekst á, eins og:
- handtöku eftirlýsts manns
- vernd viðkvæms saknaðs manns
- hald á ólöglegum eða stolnum hlut
Í desember 2016 kynnti framkvæmdastjórnin tillögur til styrking af SIS. Markmiðið er að uppfæra kerfið og kynna nýja flokka viðvarana.
Ráðið samþykkti tillögur framkvæmdastjórnarinnar í nóvember 2018 formlega samþykkt. Búist er við að uppfært Schengen-upplýsingakerfi verði fáanlegt í 2021 hafa verið færðar að fullu.
- Schengen upplýsingakerfi: Ráðið samþykkir nýjar reglur fyrir öruggara ESB (fréttatilkynning, 19/11/2018)
- Schengen upplýsingakerfi (framkvæmdastjórn Evrópusambandsins)
Visa upplýsingakerfi (VIS)
Visaupplýsingakerfið, sem hefur verið starfrækt síðan 2011, er gagnagrunnur sem inniheldur málsmeðferð við vegabréfsáritanir til skamms dvalar auðveldað.
Þetta kerfi aðstoðar vegabréfsáritunar-, landamæra-, hælis- og fólksflutningayfirvöld við eftirlit með ríkisborgurum þriðju ríkja sem þurfa vegabréfsáritun til skamms dvalar til að ferðast til Schengen-svæðisins. Yfirvöld geta notað VIS fyrir líffræðileg tölfræðisamsvörun til að bera kennsl á einstaklinga og koma í veg fyrir persónuþjófnað eða svik.
Vegna breyttra fólksflutninga og öryggisáskorana vinnur ESB að því að bæta kerfið. Markmiðin eru:
- málsmeðferð vegna vegabréfsáritana til skamms dvalar jafnvel öruggari að gera
- vegabréfsáritanir til lengri dvalar og dvalarleyfi í sama gagnagrunni
- samvirkni milli VIS og annarra viðeigandi ESB-kerfa og gagnagrunna
Þann 8. desember 2020 náðu ráðið og Evrópuþingið bráðabirgðasamkomulag um helstu þætti nýju VIS reglugerðarinnar.
Inn- og útgöngukerfi
Ráðið samþykkti reglugerð um inn-/útgöngukerfi í nóvember 2017.
Í þessu kerfi eru gögn um komu, brottför og synjun um komu ríkisborgarar utan ESB sem fara yfir ytri landamærin Schengen-svæðisins eru skráðar.
Inn-/útgöngukerfið mun stuðla að:
- hraðara og betra landamæraeftirlit með því að reikna sjálfkrafa út dvalartíma hvers ferðamanns
- kerfisbundin og áreiðanleg auðkenning á lengd dvalar þar sem dvalartíminn er lengri
- aukið innra öryggi og berjast gegn hryðjuverkum og öðrum alvarlegum glæpum á skilvirkari hátt með því að veita löggæsluyfirvöldum aðgang að ferðasögugögnum
Nýja kerfið verður smíðað af eu-LISA, í samvinnu við aðildarríkin, og er gert ráð fyrir því í notkun í síðasta lagi árið 2022 hægt að taka.
- Inn-/útgöngukerfi: endanleg samþykkt ráðsins (fréttatilkynning, 20/11/2017)
- Upplýsingablað um inn-/útgöngukerfið (framkvæmdastjórn Evrópusambandsins)
Evrópska ferðaupplýsinga- og heimildakerfið (ETIAS)
Ráðið hefur samþykkt reglugerðina Evrópska ferðaupplýsinga- og heimildakerfið (ETIAS) var stofnað 5. september 2018.
ETIAS verður notað til forathuganir um ferðamenn sem eru undanþegnir vegabréfsáritun og, ef nauðsyn krefur, að synja þeim um ferðaheimild. Það mun ekki vera mikið frábrugðið núverandi kerfum í Bandaríkjunum, Kanada og Ástralíu, meðal annarra.
Etias verða fjölmargir bætur tilboð, þar á meðal:
- betri heimavernd
- betri forvarnir gegn ólöglegum fólksflutningum
- minni hættu fyrir lýðheilsu og færri tafir á landamærastöðvum
Eu-LISA mun þróa ETIAS. Þessi ESB stofnun stjórnar umfangsmiklum upplýsingatæknikerfum á sviði frelsis, öryggis og réttlætis. Markmiðið er útlit Etias 2022 að geta notað.
- Upplýsingablað um ETIAS (framkvæmdastjórn Evrópusambandsins)
- Evrópska ferðaupplýsinga- og heimildakerfið (ETIAS): Ráðið samþykkir reglugerð (fréttatilkynning, 05/09/2018)
Heimild: Consilium.europa.eu – grein birt 21-03-2021
